Sarabeth Asaff
Akdeniz tipi beslenme, günümüzde en sağlıklı beslenme şekillerinden biri olarak kabul edilir. Yemek severler, sıklıkla normal yemek düzenlerine zeytinyağı, balık, kuzu eti ve yoğurt entegre ederler. Ortadoğu yemek kültüründe uzman olan aşçılar ise devamlı surette kendi yemek kültürlerinin sağlıklı olması ile övünürler.
Bu beslenme tipinin ünü arttıkça, odak noktasında olan zeytinyağı, tavuk, kuzu ve salataların da batı yemek kültüründeki kullanımları artmaktadır. Şiş kebap ve kısır gibi yiyecekler de batının beslenme biçimlerinde yerini sıkça alarak, neredeyse kökeninin unutulması raddesine gelmiştir. Kahveden salataya, günümüzde neredeyse tüm dünyada tüketilen yiyeceklerin hepsi, Osmanlı Türkler’inin Ortadoğu yemek kültüründeki etkisinden ortaya çıkmıştır.
Osmanlı Türkler’inin Uzantısı
Osmanlı İmparatorluğunun yükseliş dönemine denk gelen 1453 – 1650 yılları arasında, Osmanlılar sadece Ortadoğu’yu kontrol etmekle kalmayıp, Mısır, Doğu Avrupa ve İç Asya’ya kadar uzanmışlardır. Osmanlı İmparatorluğu, 1453’den 1909 yılına kadar Lübnan ve Yunanistan gibi yönetimi altında olan ülkeleri sıkı kontrol altında tutmuşturlar.
Her ne kadar bu ülkelerden bir çoğu kendi kültür ve tarihlerine odaklanmak istemiş olsalar bile, birçok bölgede, Osmanlılar’ın o yerlerin yemek kültürleri üzerinde çok büyük etkisi olmuştur.
Ortadoğu Mutfağı ile olan Benzerlikler
Osmanlılar’ın yönetimi altında olan ülkeler üzerindeki etkileri, günümüzde Ortadoğu mutfaklarında görülen benzerlikleri açıklamaktadır. Değişik bölgelerde yer alan ülkeler, kendi yemek tarifleri ve pişirme yöntemleri ile övünürler ancak; yemeklerinde, kullandıkları baharatlarda ve pişirme tekniklerinde benzerlikler görülmektedir.
Bu benzerliklerin en belirgin şekilde gözüktüğü alan ise benzer yemeklerin farklı şekilde yazılmalarıdır. Yufkadan yapılan bir tatlı olan baklava, birçok kültürde bu şekilde yazılırken, Lübnan Arapçasında “baklawa” şeklinde yazılmaktadır. Bir diğer alan ise, diğer kültürlerde bulunmayan, gül suyu ve asma yaprağı gibi ortak ürünlerin varlığıdır.
Etkinin Yayılması
Osmanlı İmparatorluğu devrinde, Osmanlılar’ın etkileri birçok ülkeye de yayılmıştır. Türkler, farklı ülkelerde; salataya zeytinyağı koymak ya da kuzuyu pişirme yöntemleri gibi, değişik yemekler ve yeme usullerini entegre etmenin yanı sıra, başka ülkelerden etkileşim yolu ile edindikleri bilgileri de yaymışlardır. Örneğin, Türk kahvesinin kökenleri Arap kahvesinde yatmasına rağmen, kahvenin yayılmasında Osmanlılar’ın çok büyük etkisi olmuştur. Osmanlıların etkileri sayesinde yayılan diğer yemekler ise:
Baklava ya da Baklawa gibi yufkadan yapılan tatlılar
Ballı tatlılar
Asma yaprağı
Kuzu kıymasından yapılan köfteler
Patlıcanlı yemekler
Pilavlar
Düğün çorbası
Gülsuyunun kullanımı
Antep fıstığı
Rakı
Yoğurt
Günümüzde yenilen yemeklerin tarihlerini öğrenerek, onların nasıl pişirildiğine dair değişik yolları öğrenmek mümkün olmaktadır. Yunan salatasının üzerine, tavuk yerine kuzu koymayı, yoğurdu meyve yerine, salatalık ve nane ile yemeyi, taze sebzeleri zeytinyağı ile servis etmeyi deneyin. Bu yemeklerin köklerine inmek, size o yemekleri hangi mevsimde yenmesi gerektiğini de gösterir.
Biraz zaman ayırarak, hergün yediğiniz yemeklerin kökenine inin ve bugün sağlıklı bir beslenmenin parçası sayılan Akdeniz beslenme tipinin bu kadar yaygın olmasını ve hayatımızdaki yerini takdir edin.
"Türk Mutfağının Etkileri" Sarabeth Asaff
URL: middleeasterncuisine.suite101.com/article.cfm/the-influence-of-turkish-cuisine